زون گسلی آستانه دامغان عامل زوچ زلزله اول آذر ماه مجن استان سمنان
بنا بر گزارش مرکز لرزه نگاری کشوری در تاریخ اول آذر ماه دو زلزله با بزرگی ۴ و ۴.۱ در مقیاس امواج پیکری در منطقه مجن از استان سمنان رخ داد که عمق زلزله ها در محدوده ۱۰ کیلومتر ثبت شده است.
تکتونیک و مدل حرکت منطقه بر اساس ایستگاه های دائمی سازمان نقشه برداری کشور
استان سمنان در دو واحد زمين شناسي و ساختماني ايران واقع شده است. واحد البرز – آذربايجان در .شمال و واحد ايران مرکزي در جنوب استان قرار دارد
بر اساس نتایج حاصله از ایستگاه های دائمی سازمان نقشه برداری کشور صفحه ایران مرکزی با سرعت ۱۳ میلیمتر در سال نسبت به اوراسیا درحال حرکت است و از ۹ میلیمتر باقی مانده ۶ میلیمتر در البرز و ۳ میلیمتر بین ایران مرکزی و البرر جذب می شود. به نظر مي رسد که تحولات زمين شناسي در دو زون مختلف در اثر عملکرد گسلهاي موازي در حد واسط دو واحد فوق باشد. روند عمومي و غالب در اين ناحيه، شرق، شمال شرق – غرب، جنوب غرب است که در راستاي گسلها و محور چين ها نمايان است. از جمله گسل های مهم
گسل دامغان است که از 10 کيلومترى شمال شهر دامغان مى‌گذرد و گسلی نرمال با شيب به سوى جنوب است.
بنا به گزارش بربريان و همکاران (1375)، درازاى اين گسل حدود 100 کيلومتر برآورد مى‌شود و از دو بخش بنيادى خاورى و باخترى ساخته شده است. هيچگونه داده لرزه‌خيزى از گسل دامغان در دست نيست. امکان دارد زمين‌لرزه‌هاى 22 دسامبر 856 ميلادى قومس و زمينلرزة 9 ژانوية 1982، نتيجة جنبش گسل دامغان باشد (بربريان،1363).
گسل عطارى: گسل عطارى از حدود 25 کيلومترى خاور سمنان آغاز و به سمت خاور تا حوالى روستاى قوشه ادامه مى‌يابد. نقش اين گسل به گونه‌اى است که مى‌توان آن را جداکنندة دو پهنة ساختارى – رسوبى البرز و ايران مرکزى دانست .
گسل آستانه با طول ۷۹ کیلومتر و ساز و کار راندگی با مؤلفه راستا لغز چپ بر است و احتمال می‌رود خرابی دژ "فوالد محله" به سبب جنبش گسل آستانه باشد.
با جانمایی زلزله‌های رخ داده بر روی نقشه گسل‌های شناسایی شده منطقه، به نظر می‌رسد که امتداد گسل "آستانه" و "دامغان" در محدوده پراکنش زمین لرزه‌های رخداده واقع شده است. نتایج حاصل از شبکه ایستگاه های دائمی سازمان نقشه برداری کشور نشان دهنده ۲.۵ تا ۳ میلیمتر در سال کوتاه شدگی در منطقه و نرخ لغزش ۱.۵ تا ۲ میلمتر در سال برای گسل های ذکر شده می باشد.
تفسیر رخ داد زوجی
فاصله زمانی بین این دو زلزله ۵ ساعت و ۲۷ دقیقه می باشد.ویژگی که دراین زلزله دوقلو یا زوج وجود دارد این است که شوک اصلی به دو قسمت تقسیم شده که با یک فاصله کوتاه به صورت استراحت و‌ارام از هم جدا شده اند.
ویژگی دیگری که در این زلزله دوقلو وجود دارد این است که کانون های انها با هم پوشانی دارد.
در این زمین لرزه دوقلو هر کدام از این لرزه ها از هم‌مستقل هستند و زلزله اول باعث تحریک و ایجاد زلزله دوم نشده است.
تا کنون ۱ پس لرزه در این منطقه ثبت شده است که بزرگی آن ۲.۵ ریشتر بوده است.
شکل موج‌های لرزه ای در هر دو تقریبا یکسان است زیرا از همان منطقه گسیختگی و میدان تنش ناشی میشود.
علت این زمین لرزه ها ناهنجاری هایی در پوسته، بریرها(Barriers) در صفحه گسلی که سدی برای جلوگیری از گسیختگی هستند و خم و انحنای گسل که به طور موقت مانع گسیختگی شده بود. تنش تکتونیکی لازم برای ایجاد این زلزله 39MP با توجه به طول گسل محاسبه گردیده است. میزان تنش قبل از زلزله در این زمین لرزه 5.4MP میباشد.
