جنبایی زون گسلی بینالود_ تربت جام مسبب زمین لرزه ۴.۲ سفید سنگ- فریمان خراسان رضوی
بنا بر گزارش مر کز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران مورخ 22/10/99 زمین لرزه ای به بزرگی ۴.۲ در مقیاس گشتاوری ودر عمق ۹ کیلومتری فریمان در استان خراسان رضوی را لرزاند.
گزارش کار گروه زلزله و آتشفشان سازمان نقشه برداری کشور
شمال شرق ایران یکی از مناطق فعال به لحاظ لرزه‌خیزی است و در طول تاریخ زمین لرزه‌های مخرب زیادی را متحمل شده است که برخی از آنها با خسارات جانی و مالی زیادی همرا بوده است.
زمین‌لرزه‌های تاریخی رخ داده در گستره شمال شرق کشور عبارت هستند از : زمین‌لرزه سال 840 میلادی در منطقه تربت‌جام با بزرگای برآورد شده 6.5 و زمین‌لرزه‌های 1687 و 1673 میلادی مشهد با بزرگای حدود 6.6 همچنین شهرهای نیشابور و قوچان بارها متحمل زمین‌لرزه‌های قوی با بزرگای بالای 7 شده است.
21 گسل در خراسان رضوی وجود دارد که از مهمترین آنها میتوان به کشف رود، تربت جام، بینالود، تربت جام سبزوار، دشت بیاض و سرایان و نیشابور یا کپه داغ و درونه را نام برد. گسل بینالود با طول 95 کیلومتر از 15 کیلومتری شرق نیشابور می‌گذردو گسل تربت جام با طول 40 کیلومتر از یک کیلومتری شمال شرق تربت جام عبور می کند. گسل کشف رودبا 120 کیلومتر است و به موازات رشته کوه‌های کپه داغ و کناره شمالی دشت مشهد کشیده شده است. زلزله 9 مرداد 1052 شمسی با بزرگای 6.6 ریشتر بر اثر جنبش این گسل بوده است. شهرستان های خواف با 5.4 ریشتر در سال 1391، نیشابور با 5.5 ریشتر در سال 1390 و تربت حیدریه با 5.7 ریشتر در سال 1389 از جمله زمین لرزه های این منطقه هستند.
شبکه ای ایستگاه های دائمی سازمان نقشه برداری کشور در این منطقه شامل 27 ایستگاه GPS است . نتایج حاصل از میدان سرعت GPS چگونگی تغییر شکل برخورد دو صفحه عربستان و اوراسیا در منطقه تغییر شکل را نشان میدهد. مدل حرکت امروزی به سمت شمال از 11 میلی متر در سال در تهران (52 درجه شرقی) به 1.5 میلی متر در سال در مشهد (60 درجه شرقی) کاهش می یابد. کوتاه شدگی در طول دامنه های کوپه داغ ، بینالود و کوه سرخ در طول جغرافیایی 59 درجه شرقی رخ میدهد. میزان این کوتاه شدگی 2تا 2.5 میلیمتر در سال میباشد.
رژیم منطقه غالب فشارشی با راستای شمال شرقی بین 10 تا 20 نانو استرین در سال است. نتایج GPS برای ارزیابی خطر زمین لرزه در شمال ایران مهم است که شامل مراکز جمعیتی زیادی است و دارای سابقه زلزله تاریخی فراوانی است. بر اساس نتایج بدست آمده از میدان های سرعت ایستگاه های دائمی نرخ لغزش گسل های تربت جام و بینالود کمتر از 1 میلیمتر در سال میباشد.
