به گزارش روابط عمومی سازمان نقشهبرداری کشور، روز سهشنبه چهارم تیرماه 1398، جلسهای در مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری با موضوع بررسی پرونده فرونشست زمین در کشور(با تاکید بر شهر تهران) با حضور نمایندگانی از وزارتخانههای نیرو، کشور، جهادکشاورزی، راه و شهرسازی و سازمانهای نقشه برداری کشور، زمینشناسی کشور، جغرافیایی نیروهای مسلح، حفاظت محیط زیست و مدیریت بحران، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، استانداری، شهرداری، مترو و اداره کل آبفای تهران و ... برگزار شد.
در ابتدای این نشست مهندس مسعود شفیعی، رئیس سازمان نقشهبرداری کشور، با ارائه گزارشی از مجموعه مطالعات این سازمان در موضوع فرونشست؛ بیان کرد: از سالها قبل، این سازمان اندازهگیری تغییرات سطح پوسته زمین را برای کاربردهای مختلف، به طور پیوسته انجام داده و روشهای مختلف نقشهبرداری را برای اندازهگیریهای ارتفاعی زمین بهکار بسته است. همچنین در این سازمان، شبکه گستردهای از خطوط دارای این اندازهگیریهای ارتفاعی سطح زمین(شبکه ترازیابی) با دقت بسیار بالا ایجاد شده است؛ هرچند حفظ و نگهداری و پایش مستمر این شبکه، هزینههای بسیاری را به سازمان تحمیل میکند اما این اندازه گیریها به طور مستمر تا به حال به انجام رسیده و ادامه خواهد داشت.
وی افزود: سازمان نقشهبرداری کشور در اوایل سال 1380، با مقایسه مستمر اندازهگیریهای انجام شده، متوجه کاهش تغییرات ارتفاعی سطح زمین در برخی نقاط کشور شد و بلافاصله گزارشاتی در این خصوص منتشر کرد و هشدارهای لازم را داد. در سالهای بعد شاهد رخداد پدیده فرونشست در برخی نقاط کشور بودیم.
رئیس سازمان نقشهبردرای کشور با اشاره به اینکه در حال حاضر فناوریهای جدیدتری در این سازمان برای بررسی فرونشست بهکار گرفته میشود، ادامه داد: اخیرا این سازمان با دسترسی به تصاویر راداری، میتواند از وضعیت تغییرات ارتفاعی پهنای گستردهای از زمین در تمام کشور مطلع شود و با تطبیق و تلفیق این تصاویر با دادههایی که از ترازیابی، ایستگاههای ژئودینامیک و مطالعات ثقلسنجی سازمان به دست میآید، دقیقترین دادهها درباره میزان فرونشست در تمام سطح کشور را ارائه و منتشر میکند. نکته مهم عملکرد این سازمان این است که هم به دلیل پیشینه مطالعاتی که این سازمان داشته و چند دهه است که اندازی گیریهای پوسته زمین و ارتفاعی زمین را در کشور ثبت و پایش میکند، و هم به دلیل اینکه از روشهای مختلف مهندسی نقشهبرداری به عنوان قرینه در کنار هم استفاده میکند، دقت کار را به مراتب بالاتر میبرد. به عبارت دیگر ما برای بررسی نرخ فرونشست، همچون کارهای برخی دانشجویان و پژوهشگران صرفاً از تصاویر راداری استفاده نمیکنیم و دادههای راداری را با دیگر دادههای موجود در سازمان که از ایستگاههای ژئودینامیک و مطالعات ثقلسنجی حاصل شده، تطبیق میدهیم. این اطلاعات صرفا در سازمان نقشهبرداری موجود است و به همین دلیل دقت نتایج گزارشات سازمان نقشهبرداری کشور در خصوص فرونشست در ایران، منحصر به فرد است.
شفیعی افزود: از دهه 80 به بعد، بر مطالعات پدیده فرونشست در تهران بیشتر متمرکز شدهایم و نرخ تغییرات ارتفاعی تهران را اندازهگیری کردیم. اما طی سالهای اخیر شروع به اطلاع رسانی عمومی و شفافتری کردیم.
رئیس سازمان نقشهبرداری کشور، در ادامه بیانات خود، اظهار داشت: تا چندی پیش متولی اعلام تغییرات نرخ ارتفاعی در کشور صراحتا مشخص نبود اما به لحاظ اینکه اندازهگیریهای هندسی سطح زمین از وظایف ذاتی سازمان نقشهبرداری کشور است، منطقا این سازمان باید این مسؤولیت را بر عهده میداشت. تا اینکه در ابتدای سال 1397، طی هماهنگیهای به عمل آمده با سازمان مدیریت بحران و سازمان زمینشناسی کشور، اعلام نرخ میزان فرونشست در کشور و همچنین تهیه اطلسهایی در این زمینه، رسما بر عهده سازمان نقشهبرداری کشور گذاشته شد و تهیه نقشه خطر فرونشست، با توجه به شرایط خاک و مولفههای زمینشناختی بر عهده سازمان زمینشناسی کشور قرار گرفت. در این راستا سازمان نقشهبرداری کشور تا کنون 30 عنوان اطلس فرونشست را نیز تهیه و منتشر کرده است.
شفیعی؛ شفافیت و اطلاعرسانی به مردم را از وقوع این پدیده را همراه با مشخص بودن محلهای خطر و اعلام نرخ فرونشستهای رخ داده، از دیگر موارد مهم دانست و اعلام کرد، رویکرد سازمان نقشهبرداری کشور، اطلاع رسانی به موقع و اعلام هشدار پدیده فرونشست به منظور نجات جان مردم و حفظ تاسیسات زیربنایی کشور است.
در ادامه این نشست، دکتر یحیی جمور، معاون فنی سازمان نقشهبرداری کشور نیز با اشاره به اینکه این سازمان کاهش ارتفاع برای برخی نقاط کشور را تا کنون ثبت کرده است، افزود: در خصوص موضوع فرونشست، شهرداری تهران، شهرداری اصفهان، سازمان مدیریت بحران و بسیاری از سازمان های دیگر حساس شده اند. به طور خاص در شهر تهران، در مناطق 17، 18 و 19 تهران، بیشترین میزان فرونشست ثبت شده است و حتی این میزان تا 14 سانتیمتر در سال نیز ثبت شده است.
وی افزود: با روش های ترازیابی، بهره گیری از گیرنده های GPS، تصاویر راداری و سایر روش ها، تغییرات ارتفاعی و میزان فرونشست اندازه گیری می شود و نتایج در قالب اطلس و نقشه های یکپارچه تولید و منتشر می شود. سازمان نقشهبرداری کشور هشدارهای مکرری تا کنون ارائه داده، اما مدیریت این مساله پس از هشدارها بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
معاون فنی سازمان یکی از مشکلات جدی در این راستا را عدم پشتیبانیهای اعتباری به موقع دانست و ادامه داد: سازمان نقشهبرداری کشور، تمام اهتمام خود را به کار بسته است تا خللی در هشدارهای سریع و به موقع و پایش این پدیده در کشور ایجاد نشود اما پشتیبانیهای اعتباری در این زمینه بسیار ضروری خواهد بود.
در حین سخنان دکتر جمور، دکتر عبدالرضا سعادت مدیرکل ژئودزی و نقشهبرداری زمینی نیز با نمایش اسلایدهایی از مطالعات و گزارشات فنی سازمان نقشهبرداری کشور و نمونههایی از اطلسهای فرونشست به حضار ارایه کرد.
دکتر فرخ توکلی مشاور رئیس سازمان نقشهبرداری نیز در ادامه این نشست با اشاره به تجربیات سایر کشورها از جمله کشور ژاپن در این زمینه اعلام کرد: عدم وجود قوانین مشخص در کشور برای مدیریت پدیده فرونشست و جلوگیری از زیاد شدن آن که عمدتا به برداشت آبهای زیرزمینی بر میگردد، از مهمترین چالشهای پیش رو است. لازم است دستورالعملها و قوانین مشخصی در این راستا به تصویب برسد و هر چه زودتر اجرایی شود. در غیر این صورت اینکه فقط هشدار داده شود، مشکلی را مداوا نخواهد کرد.
گفتنی است؛ این جلسه از سوی مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری به بررسی پرونده فرونشست زمین در کشور (با تاکید بر شهر تهران) اختصاص یافته بود تا با توجه به نقشههای فرونشست ارائه شده از سوی سازمان نقشهبرداری کشور، نتایج حاصل از این نشست برای ارائه پیشنهادات عملی و راهبردی به دولت و رئیس محترم جمهور مورد استفاده قرار گیرد.